Phác đồ điều trị đau lưng cấp 2022
Đau lưng cấp là một dạng đau lưng phổ biến thường gặp, đặc biệt là ở người cao tuổi. Theo thống kê 80% trường hợp bị đau lưng cấp điều trị khỏi chỉ sau vài tuần nếu như có phác đồ điều trị đau lưng cấp đúng và kịp thời. Tham khảo ngay bài viết dưới đây để tìm ra các điều trị đau lưng cấp nhanh và hiệu quả nhất nhé.
1. Tổng quan về đau lưng cấp
1.1. Đau lưng cấp là gì?
Trước khi tìm hiểu về phác đồ điều trị đau lưng cấp thì trước tiên phải hiểu rõ đau lưng cấp là gì? Đau lưng cấp là một tổ hợp các hội chứng đau khu trú tại vùng lưng. Trong đó phổ biến nhất là hội chứng đau cột sống thắt lưng hay còn gọi là đau lưng vùng thấp (Low back pain).
Các cơn đau cột sống thắt lưng thường tập trung từ ngang đốt sống L1 đến thắt lưng. Bệnh nhân có thể đau một bên hoặc cả hai bên. Hiện nay, có khoảng 65 – 80% người trưởng thành bị mắc đau cột sống thắt lưng cấp tính một vài lần trong đời và 10% trong số này bị chuyển thành đau lưng mãn tính.
Rất nhiều bệnh nhân bị nhầm lẫn giữa đau lưng cấp và đau lưng mãn tính. Để phân biệt hai loại đau lưng này, các bác sĩ thường dựa vào độ dài cơn đau và các triệu chứng mà bệnh nhân gặp phải.
- Đau lưng cấp tính:
Thường xuất hiện một cách đột ngột khi bạn vận động quá mức, ngồi hoặc mang vác vật nặng sai tư thế. Người bệnh sẽ có cảm giác đau nhói, đau như dao đâm ở vùng thắt lưng, không thể vận động như bình thường hoặc đứng thẳng được.
Các cơn đau lưng cấp thường ngắn, kéo dài từ vài ngày đến vài tuần và thuyên giảm khi bệnh nhân sử dụng thuốc điều trị. Một số trường hợp cơn đau sẽ tự biến mất mà không cần phải sử dụng thuốc.
- Đau lưng mãn tính:
Nếu cơn đau lưng kéo dài hơn ba tháng thì bệnh được xem là mãn tính. Các cơn đau mãn tính thường có xu hướng nặng dần theo thời gian.
Trong một số trường hợp đau lưng mãn tính còn là triệu chứng của một số bệnh lý xương khớp nguy hiểm viêm cột sống dính khớp, thoát vị đĩa đệm, thoái hóa cột sống… Do đó, khi bị đau lưng trong thời gian dài bệnh nhân nên đến các cơ sở y tế để các bác sĩ khám và điều trị từ sớm, tránh để bệnh nặng hơn sẽ gây ra nhiều biến chứng nguy hiểm.
1.2. Triệu chứng và nguyên nhân của bệnh đau lưng cấp tính
1.2.1. Triệu chứng
Bệnh nhân có thể nhận biết chứng đau lưng cấp dựa vào các triệu chứng sau:
- Đau một bên hoặc cả hai bên vùng thắt lưng.
- Cảm giác đau âm ỉ hoặc đau nhói.
- Đau tăng lên khi vận động, ho, hắt hơi hoặc thay đổi thời tiết và giảm dần khi nghỉ ngơi.
- Một vài trường hợp cơn đau lan xuống bắp chân, cổ chân và bàn chân gây tê bì chân tay.
- Cảm giác tê, ngứa râm ran quanh vùng mông hoặc toàn bộ lưng.
- Đau khiến bệnh nhân không thể đứng thẳng hoặc đi lại như bình thường.
1.2.2. Nguyên nhân
Có rất nhiều nguyên nhân dẫn đến đau lưng cấp. Trong đó hai nhóm nguyên nhân chủ yếu dẫn đến bệnh là do cơ học và do bệnh lý.
Nguyên nhân cơ học:
- Chấn thương do tai nạn giao thông, chơi thể thao quá mức.
- Tư thế sinh hoạt làm việc không khoa học: ngồi làm việc, ngủ sai, mang vác vật nặng tư thế.
- Thừa cân, béo phì
- Chế độ dinh dưỡng thiếu hụt canxi.
Nguyên nhân bệnh lý:
Đau lưng cấp cũng là triệu chứng của một số bệnh lý xương khớp và một số loại bệnh lý khác như:
- Bệnh thoát vị đĩa đệm
- Dị dạng cột sống
- Gai cột sống
- Viêm cột sống dính khớp
- Viêm khớp dạng thấp
- Bệnh phụ khoa, sỏi thận, viêm tụy…
1.2.3. Chẩn đoán
Để xác định phác đồ điều trị đau lưng cấp đúng tính chất và mức độ của bệnh thì người bệnh nên đến khám ở các cơ sở y tế uy tín. Lúc này các bác sĩ sẽ tiến hành chẩn đoán và đưa ra các quyết định liên quan đến các bước khám xét và điều trị tiếp theo. Hiện nay trong phác đồ điều trị của bộ y tế sẽ có các loại chẩn đoán sau:
Chẩn đoán lâm sàng
Các bác sĩ sẽ dựa trên các triệu chứng mà bệnh nhân cung cấp, kết hợp với việc quan sát và làm một số bài kiểm tra nhỏ để xác định nguyên nhân gây bệnh.
- Nếu đau cột sống lưng do nguyên nhân cơ học như giãn dây chằng quá mức hoặc do chấn thương đến vị trí đốt sống thắt lưng: Cơn đau xuất hiện đột ngột sau khi bệnh nhân mang vác vật nặng, rung xóc do đi xe đường dài, nhiễm lạnh… Đau thường kèm theo chứng co cơ, cong vẹo cột sống. Khi dùng tay ấn vào cột sống có thể xác định được điểm đau.
- Đau cột sống thắt lưng do một bệnh toàn thân: xuất hiện các triệu chứng đi kèm như: sốt, sút cân nhanh, đau thắt lưng dữ dội, không đáp ứng được với các thuốc chống viêm giảm đau thông thường. Một số triệu chứng còn cho thấy đau lưng cột sống là biểu hiện của ung thư như: các cơn đau ngày càng tăng và dữ dội hơn, kèm theo đó là dấu hiệu sốc, da xanh xao thiếu máu
Chẩn đoán cận lâm sàng và chẩn đoán xác định
Dựa trên kết quả chẩn đoán lâm sàng, các bác sĩ sẽ tiến hành thực hiện thêm một số xét nghiệm như chụp X quang, chụp cộng hưởng từ MRI… để đưa ra chẩn đoán xác định cuối cùng về bệnh.
2. Phác đồ điều trị đau lưng cấp theo bộ y tế
2.1. Nguyên tắc điều trị
Việc điều trị đau lưng cấp sẽ phải tuân thủ theo hai nguyên tắc chính:
- Kết hợp điều trị thuốc với các biện pháp phục hồi chức năng, tập luyện thể dục thể thao để nâng cao hiệu quả điều trị bệnh.
- Không được lạm dụng việc điều trị ngoại khoa, đặc biệt là với những ca bệnh đau cột sống thắt lưng cấp hoặc bán cấp.
2.2. Điều trị cụ thể
Tùy thuộc vào tình trạng của bệnh và sức khỏe của bệnh nhân mà các bác sĩ sẽ có những phác đồ điều trị đau lưng cấp tính dưới đây.
2.2.1. Điều trị bằng thuốc tây
Các loại thuốc tây dùng để ngăn chặn và làm giảm nhanh cơn đau lưng cấp bao gồm:
| Tên thuốc | Liều lượng và cách dùng |
| Thuốc chống viêm không steroid (NSAIDs) |
|
| Paracetamol |
|
| Các thuốc giãn cơ |
|
| Thuốc giảm đau (dùng cho trường hợp đau có nguồn gốc thần kinh) |
|
Bên cạnh công dụng chữa bệnh, một số loại thuốc tây y chữa đau lưng cấp trong thành phần có chứa nhiều tác dụng phụ cho gan, thận, dạ dày. Nếu quá lạm dụng còn dẫn đến tình trạng nhờn thuốc, kháng thuốc.
Do đó, người bệnh chỉ nên sử dụng thuốc khi có sự chỉ định của bác sĩ. Trong quá trình sử dụng phải tuân thủ đúng liệu trình một cách chính xác.
Ngoài việc sử dụng thuốc, các bác sĩ cũng khuyến cáo bệnh nhân nên nghỉ ngơi hay kết hợp với các phương pháp như: châm cứu, điều trị điện xung, đeo đai cột sống thắt lưng hàng ngày để hỗ trợ điều trị.
2.2.2. Điều trị ngoại khoa
Phẫu thuật là phương pháp điều trị ngoại khoa dùng chữa đau lưng cột sống trong các trường hợp đau do thoát vị đĩa đệm hoặc trượt đốt sống lưng. Thông thường, biện pháp phẫu thuật chỉ áp dụng khi bệnh ở giai đoạn nặng, bệnh nhân bị teo cơ nhanh, rối loạn cơ tròn, rối loạn cảm giác và các phương pháp điều trị nội khoa không mang lại hiệu quả như mong đợi.
3. Phác đồ điều trị đau lưng cấp theo y học cổ truyền
3.1. Đau thắt lưng do phong hàn thấp
Phong hàn thấp xâm nhập vào hệ cân cơ kinh lạc gây bế tắc vận hành kinh khí sinh ra đau cột sống thắt lưng.
Phép điều trị: khu phong tán hàn trừ thấp, thông kinh lạc
Bài thuốc: Đại tần giao thang gia giảm
Nguyên liệu:
- Tần giao: 12g
- Cam thảo: 05g
- Xuyên khung: 10g
- Đương quy: 10g
- Sinh địa: 15g
- Thục địa: 10g
- Bạch thược: 15g
- Khương hoạt: 15g
- Phòng phong: 10g
- Độc hoạt: 10g
- Bạch truật: 15g
- Bạch linh: 10g
- Trần bì: 10g
Cách thực hiện:
- Trộn tất cả các nguyên liệu cho vào nồi sắc lấy nước uống.
- Ngày uống một thang chia làm 2 lần.
- Nếu kết quả kém có thể chuyển sang bài thuốc độc hoạt tang ký sinh thang.
3.2. Đau lưng do huyết ứ
Khí huyết bị ứ trệ ở cột sống thắt lưng sẽ gây tắc nghẽn mạch máu dẫn đến chứng đau lưng cấp.
Phép chữa: Hoạt huyết hóa ứ, thư cân hoạt lạc
Bài thuốc: Thân thống trục ứ thang
Dùng bài tứ vật đào hồng gia giảm thương
Nguyên liệu:
- Thục địa: 15g
- Hồng hoa: 10g
- Bạch thược: 15g
- Xuyên khung: 15g
- Đào nhân: 10g
- Chỉ thực: 10g
- Đương quy: 10g
- Trần bì: 10g
- Ngưu tất: 15g
- Kê huyết đằng: 15g
- Đan sâm: 15g
- Uất kim: 10g
Cách thực hiện:
- Cho tất cả nguyên liệu vào nồi sắc lấy nước uống.
- Ngày uống một thang chia làm 2 lần.
3.3. Đau thắt lưng ở người già do thoái hóa cột sống hoặc thoát vị đĩa đệm
Ở người già, chức năng của đĩa đệm suy giảm. Đĩa đệm dễ bị thoái hóa và thoát vị ra ngoài chèn ép vào dây thần kinh tọa gây đau lưng. Vì vậy, sẽ có những phác đồ điều trị đau lưng cấp bằng những bài thuốc dưới đây.
Phép chữa: Khu phong tán hàn thông kinh lạc, bổ can thận
Phương thuốc: độc hoạt tang ký sinh thang gia giảm
Nguyên liệu:
- Độc hoạt: 15g
- Tần giao: 15g
- Tế tân: 05g
- Đỗ trọng: 10g
- Cam thảo: 05g
- Bạch thược: 15g
- Tang ký sinh: 15g
- Phòng phong: 10g
- Ngưu tất: 15g
- Đương quy: 10g
- Đẳng sâm: 15g
- Cầu tích: 15g
- Ba kích: 15g
- Câu kỷ tử: 10g
- Quế chi: 05g
- Bạch linh: 10g
- Xuyên khung: 10g
- Thục địa: 15g
Cách thực hiện:
- Cho tất cả các nguyên liệu vào nồi sắc lấy nước uống.
- Ngày 1 thang chia làm 2 lần.
Ngoài các bài thuốc chữa bệnh trên, bệnh nhân bị bệnh cũng có phác đồ điều trị đau lưng cấp bằng một số phương pháp khác như:
- Thủy châm: là phương pháp kết hợp giữa châm cứu của y học cổ truyền với y học hiện đại để tiêm thuốc vào các huyệt đạo của cơ thể giúp điều trị các cơn đau lưng cấp. Các huyệt đạo có tác dụng chữa bệnh đau lưng cấp bao gồm: đại trường du, thận du, hoàn khiêu.
- Châm cứu: các bác sĩ sẽ tiến hành dùng kim châm vào các huyệt giáp tích L1-L5, thận du, đại trường du, hoàn khiêu, ủy trung, dương lăng tuyền, a thị huyệt trên cơ thể để đả thông các mạch máu bị tắc nghẽn từ đó giúp làm giảm nhanh các cơn đau lưng cấp.
- Xoa bóp bấm huyệt: là thủ thuật dùng tay day, ấn, lăn trên vùng thắt lưng bị co cứng để làm giảm các cơn đau lưng. Nếu bệnh nhân bị đau từ thắt lưng trở xuống thì khi day sẽ tập trung vào huyệt côn lôn cùng bên.
4. Chữa đau lưng cấp tại nhà
Chứng đau lưng cấp có thể được đẩy lùi nếu bệnh nhân thường xuyên tập luyện các bài tập giãn cơ và chăm sóc tốt cho sức khỏe của bản thân ngay tại nhà.
4.1. Bài tập giãn cơ xương
Các bài tập giãn cơ xương cho bệnh nhân bị đau lưng cấp sẽ hỗ trợ hệ xương khớp hoạt động dẻo dai hơn, nâng cao sức bền từ đó giảm các cơn đau hiệu quả. Các bài tập bạn có thể tham khảo như:
- Bài tập co gối vào ngực
- Bài tập xoay cột sống
- Bài tập chéo cơ bụng
- Bài tập nâng hông
- Bài tập kết hợp nâng tay và chân
- Bài tập con mèo và con bò
4.2. Chăm sóc bệnh nhân đau lưng cấp
Đối với bệnh nhân bị đau lưng cấp, chế độ dinh dưỡng ảnh hưởng rất lớn đến khả năng phục hồi của bệnh. Do đó, bệnh nhân nên duy trì chế độ ăn uống hợp lý kết hợp với phác đồ điều trị đau lưng cấp phù hợp sẽ mang lại hiệu quả hồi phục cao hơn.
Theo các chuyên gia, bệnh nhân nên bổ sung vào thực đơn hàng ngày các thực phẩm chứa nhiều vitamin nhóm B để hỗ trợ hệ thần kinh trung ương và cải thiện khả năng miễn dịch của cơ thể. Các thực phẩm chứa nhiều vitamin B bao gồm: ngũ cốc, gạo lứt, rau xanh, trứng, thịt gà, trái cây họ cam quýt…
Bên cạnh đó, bệnh nhân cũng nên bổ sung Omega – 3 để tái tạo hệ xương khớp. Các thực phẩm giàu omega 3 bao gồm: cá hồi, bí ngô, trứng, súp lơ trắng, đậu phụ.
4.3. Phòng đau lưng cấp
Làm việc đúng tư thế, tránh mang vác vật nặng, tập luyện thể dục thể thao, bơi lội và yoga đều đặn hàng tuần là các biện pháp hữu hiệu giúp phòng tránh đau lưng cấp hiệu quả.
Song song với phác đồ điều trị đau lưng cấp, bệnh nhân cũng nên sử dụng thêm các dụng cụ hỗ trợ như đai kéo giãn cột sống thắt lưng sẽ giúp bảo vệ cột sống chắc khỏe, làm dịu các cơn đau lưng cấp do thoát vị đĩa đệm, trượt đốt sống lưng gây ra.
Hiện nay trên thị trường có rất nhiều các loại đai lưng cột sống với kiểu dáng, mẫu mã và giá thành khác nhau. Tuy nhiên, không phải loại đai nào cũng có tác dụng trị bệnh như mong đợi. Chính vì vậy, bệnh nhân nên tìm hiểu kỹ thông tin về các loại đai trước khi chọn mua và nên ưu tiên lựa chọn các dòng đai có thương hiệu trên thị trường như DiskDr.
Bệnh đau lưng cấp có thể xuất phát từ rất nhiều nguyên nhân khác nhau. Nếu như không có phác đồ điều trị đau lưng cấp phù hợp và kịp thời bệnh sẽ rất dễ chuyển sang giai đoạn mãn tính. Chính vì vậy, khi phát hiện ra các triệu chứng của đau lưng cấp, bệnh nhân nên đến các cơ sở y tế để các bác sĩ khám và điều trị sớm sẽ giúp cho hiệu quả trị bệnh cao hơn và tránh được nhiều biến chứng nguy hiểm không mong muốn.
DiskDr. thương hiệu đai kéo giãn cột sống đến từ Hàn Quốc với hơn 20 năm kinh nghiệm liên tục nghiên cứu và phát triển. DiskDr. có các phiên bản Đai lưng, đai cổ và đai gối hỗ trợ thoát vị đĩa đệm, hỗ trợ thoái hóa cột sống và hỗ trợ phục hồi sau chấn thương. Xem trọn bộ danh sách sản phẩm DiskDr. tại https://www.diskdr.vn/shop
