Thoát vị đĩa đệm là gì?
Thoát vị đĩa đệm là một bệnh lý về xương sống rất hay gặp trong cuộc sống hằng ngày,bệnh thường xuất hiện trong độ tuổi lao động và ở người cao tuổi. Không ít người đã phải khổ sở,khó chịu vì nó và những hệ lụy và hậu quả của căn bệnh này gây ra có thể ảnh hưởng rất lớn đến cuộc sống của bệnh nhân như:mất khả năng lao động,teo liệt chi…
Bài viết này là hành trang kiến thức giúp chúng ta nhận biết về căn bệnh cũng như những nguyên nhân và những phương pháp điều trị hiệu quả bệnh Thoát vị đĩa đệm.
1. Đĩa đệm là gì?
– Đĩa đệm là một bộ phận nằm giữa các đốt sống trong cột sống, hoạt động với chức năng hấp thu xung động để bảo vệ các xương của xương sống. Cái tên “đĩa đệm” được đặt cho bộ phận này là vì nó có hình tròn, phẳng giống như cái đĩa và có tính đàn hồi giống như tấm đệm. Đĩa đệm được tạo bởi 2 thành phần chính là: nhân đệm nằm bên trong trung tâm; và bao xơ nằm ở phía ngoài.
– Những chiếc đĩa đệm ở cổ và thắt lưng theo thời gian có thể sưng bướu hay lệch khỏi vị trí, đè ép dây thần kinh gần nó
– Nếu đĩa đệm chèn ép dây thần kinh ở cổ thì có thể gây ra hiện tượng đau cổ;bệnh nhân sẽ cảm nhận được những cơn đau, tê ở vai,cánh tay hoặc bàn tay,thậm chí có thể làm chúng suy yếu
– Nếu đĩa đệm chèn ép ở thắt lưng thì những cơn đau,tê tay hay sự suy yếu có thể xảy ra ở phần thắt lưng,cũng như có thề lan ra đến hông,chân hay thậm chí đến cả bàn chân
2. Thoát vị đĩa đệm là gì?
– Thoát vị đĩa đệm là tình trạng nhân nhầy đĩa đệm cột sống thoát ra khỏi vị trí bình thường trong bao xơ,chèn ép vào ống xương sống hay các rễ thần kinh xương sống ;và có sự đứt rách bao xơ gây ra hội chứng đau thắt lưng hông. Thoát vị đĩa đệm cột sống xảy ra khi nhân của đĩa đệm thoát ra ngoài và chèn ep vào rễ thần kinh,tủy sống; hay nói cách khác đó là tình trạng đĩa đệm bị ép lồi ra khỏi vị trí bình thường,giữa các đốt sống.
– Thoát vị đĩa đệm thường tập trung ở các dạng chính là: thoát vị đĩa đệm đốt sống cổ và thoát vị đĩa đệm đốt sống thắt lưng,thoát vị đĩa đệm mất nước.Thoát vị đĩa đệm là căn bệnh rất phổ biến,trong đó thoát vị đĩa đệm cột sống là nguyên nhân chính gây đau cột sống cổ,cột sống thắt lưng cũng như đau chân tay.
– Ở Việt Nam có tới 17% người trên 60 tuổi bị mắc chứng đau lưng. Bệnh xảy ra ở khoảng 30% dân số,hay gặp ở lứa tuổi lao động từ 20-55 tuổi. Ngoài ra,thoát vị đĩa đệm nhiều tầng; một bệnh lý lâm sàn rất phức tạp,đa dạng,nhất là trường hợp khối lượng thoát vị quá to gây chèn ep tủy sống và đuôi ngựa.
Triệu chứng ở bệnh nhận bị thoát vị đĩa đệm:
– Thoát vị đĩa đệm gây nên các cơn co thắt lưng với các triệu chứng đau nhức,tê lan dọc từ thắt lưng xuống mông và chân;hay đau từ vùng cổ-gáy lan ra hai vai và xuống các cánh tay,bàn tay..khiến người bệnh rất khó chịu,đau đớn. Ngoài ra,đau cột sống và đau rễ thần kinh là các triệu chứng nổi bật của bệnh. Đau thường tái phát nhiều lần,mỗi đợt kéo dài khoảng 1-2 tuần,sau đó lại hết bệnh. Có khi đau âm ỉ nhưng thường đau dữ dội,đau tăng khi ho,hắt hơi,cúi người.Ngoài ra còn có cảm giác kiến bò,tê cóng,kim châm tương ứng với vùng đau.Dần dần,đau trở nên thường xuyên,kéo dài hàng tháng nếu không được điều trị. Tùy theo vị trí đĩa đệm thoát vị có thể có các triệu chứng đặc trưng.
– Khi bị thoát vị đĩa đệm đốt sống cổ,người bệnh có biểu hiện :đau vùng gáy,vai. Đau tê,mất cảm giác từng vùng ở cả tay,cổ tay,bàn tay. Giảm lực cơ tay. Các hiện tượng đau nhức,tê tăng lên hay giảm xuống theo cử động của cổ tay..
– Khi bị thoát vị đĩa đệm đốt sống thắt lưng thì gây đau vùng thắt lưng và biểu hiện đau thần kinh liên cơ sườn: cảm giác đau tăng khi nằm nghiêng,ho và đại tiện. Bệnh nhân sẽ thấy đau vùng cột sống lưng,lan theo hình vòng cung ra phía trước ngực,dọc theo khoang liên sườn. Đau tê, mất cảm giác từng vùng ở mông,chân,bàn chân,trường hợp nặng có thể bị teo chân hoặc bị liệt. Ngoài ra, bệnh nhân còn bị ức chế cử động cột sống: không còn khả năng ưỡn của thắt lưng,không cúi được xuống thấp..Bệnh nhân sẽ thấy đau thắt lưng cấp hay mạn tính,đau thần kinh tọa,đau thần kinh đùi bì. Người bệnh có tư thế ngay lưng hay vẹo về một bên để chống dau,cơ cạnh cột sống co cứng. Có trường hợp đau rất dữ dội và người bệnh phải nằm bất động về bên đỡ đau.
3.Nguyên Nhân gây ra Thoát vị đĩa đệm:
– Cơ chế thoát vị đĩa đệm như sau: Bình thường đĩa đệm nằm ở khe giữa 2 đốt sống,có lớp bao xơ bọc nhân nhầy ở trung tâm (nhân tủy). Nhờ tính đàn hồi,đĩa đệm làm nhiệm vụ như một bộ phận giảm xóc,bảo vệ cột sống khỏi bị chấn thương. Nếu có một lực tác động mạnh vào cột sống ( chấn thương, gắng sức..) nhân nhầy có thể đi qua chỗ rách của bao xơ đĩa đệm thoát ra ngoài chui vào ống sống,chèn ép rễ thần kinh gây đau cột sống. Khi đĩa đệm nào đó bị rách hoặc đứt,những chất dạng nhầy bên trong nó sẽ tràn ra bên ngoài. Hiện tượng này được gọi là thoát vị nhân tủy hay thoát vị đĩa đệm.
-Có nhiều nguyên nhân gây nên thoát vị đĩa đệm cột sống. Một số nguyên nhân chính bao gồm:
+ Nguyên nhân phổ biến là sai tư thế trong lao động,vận động và hoạt động. Cơn đau thường xuất hiện khi ta nhấc vật nặng ở tư thế không phù hợp. Tư thế lao động,tư thế ngồi,mang vác nặng sai cách.Ví dụ: thay vì ngồi xuống bê vật rồi từ từ đứng lên- nhiều người thường có thói quen đứng rồi cuối xuống nhấc vật nặng lên. Việc nhấc vật nặng sai tư thế này dễ gây ra chấn thương đốt sống lưng,dẫn đến bị thoát vị đĩa đệm. Không chỉ bê vác vật nặng,mà nhiều thói quen sinh hoạt hằng ngày cũng ảnh hưởng xấu tới xương khớp như tư thế ngồi gây cong vẹo cột sống,tập thể dục không đúng cách gây thoái hóa khớp,trật khớp…
+ Nguyên nhân do thoái hóa tự nhiên: Tuổi tác và các bệnh lý cột sống bẩm sinh hay mắc phải như : gai đôi cột sống,gù vẹo,thoái hóa cột sống cũng là các yếu tố để gây bệnh. Những người ở độ tuổi từ 30-50 có nguy cơ bị thoát vị cao nhất do những thành phần chất lỏng và tính đàn hồi bên trong nhân tủy sẽ giảm đi theo tuổi. Những người trên 30 tuổi,đĩa đệm thường không còn mềm mại,nhân nhầy có thể bị khô,vòng sụn bên ngoài xơ hóa,rạn nứt và có thể rách. Trên cơ sở đó,nếu có một lực tác động mạnh vào cột sống( chấn thương hay gắng sức..) nhân nhầy có thể chui qua chỗ rách của bao xơ đĩa đệm thoát ra ngoài và chui vào ống sống,chèn ép rễ thần kinh gây đau cột sống.
+ Nguyên nhân do bị tai nạn hay các chấn thương cột sống
+ Tổn thương đĩa đệm cũng có thể do nguyên nhân di truyền. Nếu bố mẹ có đĩa đệm yếu do bất thường về cấu trúc thì con cái cũng dễ bị thoát vị đĩa đệm.
4.Hậu quả căn bệnh thoát vị đĩa đệm:
-Thoát vị đĩa đệm cột sống là một bệnh thường hay gặp,có thể để lại nhiều hậu quả và di chứng, ảnh hưởng đến cuộc sống và sinh hoạt của người bệnh. Khả năng vẫn động của bệnh nhân bị giảm sút rõ rệt. Bệnh nhân rất khó thực hiện các động tác cột sống như cúi ngửa,nghiêng xoay. Khi rễ thần kinh bị tổn thương thì bệnh nhân khó vận động các chi.
-Nếu tổn thương thần kinh cánh tay thì bệnh nhân không thể nhấc tay hay khó gấp,duỗi cánh tay,khả năng lao động và sinh hoạt bị ảnh hưởng nghiêm trọng. Nếu tổn thương thần kinh tọa thì bệnh nhân có thể không nhấc được gót hay mũi bàn chân. Dần dần xuất hiện biểu hiện teo cơ chân. Khi bệnh nặng người bệnh thấy chân tê bì,mất cảm giác ở chân,hay đại-tiểu tiện không kiểm soát được
-Thoát vị đĩa đệm có thể để lại những hậu quả và biến chứng nguy hiểm cho người bệnh.
-Bệnh nhân có thể bị tàn phế suốt đời do bị liệt trong trường hợp đĩa đệm thoát vị chèn ép tủy cổ. Khi bị chèn ép các dây thần kinh ở vùng thắt lưng cùng,bệnh nhân có thể mắc chứng đại tiểu tiện không tự chủ đo rối loạn cơ tròn.
-Bệnh nhân bị teo cơ các chi nhanh chóng,khiến sinh hoạt bị ảnh hưởng nghiêm trọng,thậm chí mất khả năng lao động. Tất cả các biến chứng đó ảnh hưởng lớn đến chất lượng cuộc sống của người bệnh,chưa kể những tốn kém do chi phí điều trị.
Ngoài ra,thoát vị đĩa đệm còn có thể gây ra một số bệnh khác như:
-Đau rễ thần kinh: điều này phản ánh một quá trình tổn thương kích thích rễ thần kinh do chèn ép cơ học. Xuất hiện sau giai đoạn đau thắt lưng cục bộ,đau tăng lên khi đi lại,đứng lâu,ngồi lâu. Đau mạnh lên khi ho,hắt hơi,rặn đại tiện. Nằm nghỉ tại giường lại giảm đau nhanh chóng. Đó là kiểu đau mang tính chất cơ học,thường gặp trong cơ chế xung đột giữa đĩa đệm với rễ thần kinh bị tổn thương. Đây là biểu hiện mức độ tổn thương sâu sắc của rễ thần kinh.
-Hội chứng đau khập khiểng cách hồi:Là một dạng đau rễ thần kinh ngắt quãng,nó xuất hiện khi đi được một đoạn làm bệnh nhân phải dừng lại để nghỉ. Khi đi tiếp một đoạn nữa,đau lại xuất hiện,buộc bệnh nhân phải nằm nghỉ.
-Rối loạn vận động:bại và liệt cơ ở hai chân do rễ thần kinh chi phối bao gồm rối loạn cơ thắt, trong tổn thương các rễ vùng xương cùng có biểu hiện lúc đầu sẽ bí tiểu sau là đái dầm dề, luôn luôn có nước tiểu chảy ra một cách thụ động do liệt cơ thắt kiểu ngoại vi,không giữ được nước tiểu
-Hội chứng đuôi ngựa với biểu hiện gồm: đau một cách dữ dội,người bệnh không thể chịu nổi,đòi hỏi cấp cứu về thần kinh. Đau lại kèm theo liệt cơ,mất cảm giác,rối loạn cảm giác…Trường hợp chứng đuôi ngựa dưới có thể rối loạn cơ thắt kiểu ngoại vi,rối loạn cảm giác vùng đáy chậu,không có liệt hoặc chỉ liệt một số động tác của bàn chân. Đối với trường hợp hội chứng đuôi ngựa giữa thì có triệu chứng liệt gấp cẳng chân,liệt các động tác của bàn chân và ngón chân, mất cảm giác toàn bộ ngón chân; mất cảm giác toàn bộ cẳng chân,bàn chân,mặt sau đùi và mông;rối loạn cơ thắt kiểu ngoại vi.
DiskDr. thương hiệu đai kéo giãn cột sống đến từ Hàn Quốc với hơn 20 năm kinh nghiệm liên tục nghiên cứu và phát triển. DiskDr. có các phiên bản Đai lưng, đai cổ và đai gối hỗ trợ thoát vị đĩa đệm, hỗ trợ thoái hóa cột sống và hỗ trợ phục hồi sau chấn thương. Xem trọn bộ danh sách sản phẩm DiskDr. tại https://www.diskdr.vn/shop
